زمینه تعهد زناشویی و ابعاد مختلف آن از مهمترین عوامل پایداری زندگی مشترک است. تحقیقات زیادی با استفاده از روش های زوج درمانی تئوری انتخاب، پذیرش و تعهد و زوج درمانی تلفیقی انجام شده است. اما کدامیک از این روش ها می تواند موثرتر باشد؟ هدف پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی روش های زوج درمانی تئوری انتخاب، پذیرش و تعهد و زوج درمانی تلفیقی در ارتقا تعهد زوج ها اجرا گردید. روش پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. جامعه مورد مطالعه کلیه زوجین شهر اردبیل در سال 1396 بودند. روش نمونه گیری به شیوه در دسترس بود، تعداد 60 زوج که نمرات آنها در پرسشنامه تعهد پایین تر از میانگین بودند را انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه جایگزین شدند. برای سنجش از پرسشنامه تعهدزناشویی آدامز و جونز (1997) استفاده شد و در این تحقیق زوج درمانی گروهی گلاسر (عباسی مولید و همکاران، 1394) طی 8 جلسه 120 دقیقه ای و هر هفته یک جلسه بر روی 15 زوج اجرا گردید، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هیز، 2006) طی 8 جلسه و هفته ای یک جلسه 2 ساعته روی 15 زوج برگزار شد و زوج درمانی سیستمی تلفیقی (فلدمن، 1979) در 8 جلسه 1/5 ساعته روی 15 زوج برگزار گردید و نیز به منظور تجزیه و تحلیل سوال پژوهش از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نتایج تحلیل کوواریانس، تفاوت معنی داری را بین گروه های آزمایش با یکدیگر و نیز با گروه گواه نشان داد. این تفاوت نشان داد که در گروه های آزمایش در پس آزمون (0/05>P) و پیگیری (0/01>P) نسبت به پیش آزمون میانگین نمرات تعهد زناشویی تفاوت معناداری وجود داشت و همچنین اثربخشی آموزش زوج درمانی تئوری انتخاب در مقایسه با دو گروه دیگر بیشتر بود. نتیجه گیری در این پژوهش می توان استنباط کرد که روش های زوج درمانی تئوری انتخاب، پذیرش و تعهد و زوج درمانی تلفیقی در ارتقا تعهد زوج ها موثر بوده است و روش زوج درمانی تلفیقی موثرتر از بقیه روش ها بود.

زمینه و هدف: ریشهٔ مشکلات زناشویی و راه های برطرف کردن آن، تنها مربوط به یکی از زوجین نیست؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر نظریهٔ گاتمن با زوج درمانی مبتنی بر نظریهٔ انتخاب بر اضطراب دلبستگی زوجین انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری سه ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره ٔ جنسی نجات در شهر تهران در سال 1402 تشکیل دادند. از میان آن ها 45 زوج داوطلب واجد شرایط، وارد مطالعه شدند و با همگن سازی سن و مدت زمان شروع زندگی مشترک، در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند. شرکت کننده ها به پرسش نامهٔ تجدیدنظرشدۀ تجارب در روابط نزدیک بزرگسالان (برنان و همکاران، 1998) پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 0٫05 به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: اثر گروه و اثر زمان و اثر متقابل گروه و زمان بر متغیر اضطراب دلبستگی معنادار به دست آمد (0٫001>p)؛ همچنین نتایج حاکی از تفاوت معنادار میانگین نمرات زوج درمانی مبتنی بر نظریهٔ گاتمن و زوج درمانی مبتنی بر نظریهٔ انتخاب با یکدیگر (0٫044=p) و با گروه گواه (0٫033p=) و (0٫045=p) در متغیر اضطراب دلبستگی بود. در دو گروه آزمایش، تفاوت معناداری در میانگین نمرات اضطراب دلبستگی در پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری وجود داشت (0٫001=p)؛ اما تفاوت معناداری بین پس آزمون و پیگیری در دو گروه آزمایش مشاهده نشد که ماندگاری اثربخشی هر دو رویکرد زوج درمانی را در پیگیری نشان داد (0٫05

سابقه و هدف: وفاداری به همسر و تعهد نسبت به ازدواج و خانواده، یکی از مهم ترین فاکتورهای تضمین کننده ماندگاری ازدواج و سلامت نهاد خانواده است که در مطالعات نوین خانواده و ازدواج مورد توجه جدی پژوهشگران قرار گرفته است. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعهد اجتماعی زوجین بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود که در بین زوجین داوطلب مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر اصفهان در سال 1394 اجرا گردید. نمونه آماری پژوهش را 32 زوج ناسازگار تشکیل دادند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه های آزمون (16 زوج) و کنترل (16 زوج) قرار گرفتند. اعضای گروه آزمون در 9 جلسه زوج درمانی گروهی طی مدت زمان 3 ماه شرکت نموده و مهارت های زندگی خانوادگی مربوط به نظریه انتخاب را فراگرفتند. شایان ذکر است که متغیر وابسته، تعهد اجتماعی همسران بود که توسط پرسشنامه ابعاد تعهد Adams و Jones (Dimensions of Commitment Inventory DCI:) ارزیابی گردید. داده ها نیز پس از جمع آوری به وسیله تحلیل کواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 20 تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب، تعهد اجتماعی زوجین گروه آزمون را در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری در مرحله پس آزمون افزایش داده است (0.001>P).نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، زوج درمانی گروهی مبتنی بر نظریه انتخاب، راه کار مناسبی برای توسعه و تحکیم سطح وفاداری زوجین نسبت به همسر، ازدواج و خانواده می باشد و می تواند نقش موثری را در کاهش و پیشگیری از معضلات و آسیب های فراگیر حوزه خانواده و ازدواج از قبیل طلاق و عهدشکنی زناشویی ایفا نماید.

هدف: این مطالعه باهدف اثربخشی زوج درمانی مبتنی برنظریه انتخاب بر سبک های حل تعارض وکیفیت رابطه زوجین صورت گرفت. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود. از بین زوجینی که در بازه ی زمانی مهر الی دی ماه 1395 به مرکز مشاوره آموزش و پرورش ناحیه 4 شهر مشهد مراجعه کرده بودند؛ تعداد30زوج که در پرسشنامه تعارض زناشوییMCQ-R) )، یک نمره انحراف معیار بالاتر از میانگین دریافت کرده بودند، انتخاب و به شیوه جایگزینی تصادفی 15 زوج در گروه آزمایش و15 زوج در گروه کنترل جایگزین شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه ی راهبردهای حل تعارض وپرسشنامه ابعادرابطه ای زوجین استفاده شد. زوج های گروه آزمایش، مداخله ی هفتگی زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب را طی8 جلسه ی 90 دقیقه ای دریافت کردند. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین زوجین گروه آزمایش وگروه کنترل درمتغیرهای وابسته سبک های حل تعارض وکیفیت رابطه تفاوت معناداری درکوتاه مدت وبلندمدت وجوددارد. تنهادر سبک های حل تعارض گذشت وگفتگو این مداخله موثر نبوده است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه مداخله زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب با اصلاح وافزایش تعامل ها بین زوج ها باعث بهبود سبک های حل تعارض وکیفیت رابطه زناشویی آن ها می شود. از این رو توصیه می شود زوج درمانگران از این روش درمانی استفاده کنند. و استفاده ازاین رویکردبرای بهبودسبک های حل تعارض وکیفیت رابطه زوجین توصیه می شود.

ازدواج به منزلۀ مهم ترین و عالی ترین رسم اجتماعی، برای دستیابی به نیازهای عاطفی افراد همواره مورد تأکید بوده است. دلایل اصلی ازدواج عشق و محبت داشتن به شریک و همراه در زندگی، ارضای نیازهای عاطفی-روانی و افزایش شادی و خشنودی است. لذا، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زوج درمانی با الگوی EIS بر تاب آوری خانواده و رضایت زناشویی زوجین بود. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش بر اساس طرح پژوهش و شیوه انجام، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون (با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری سه ماهه) بود. جامعه آماری به کار رفته در پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره خانواده و زوج درمانی منطقه 4 تهران در سال 1400 بود و از بین این افراد با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند تعداد 40 نفر (20 زوج) انتخاب شده و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش (20 نفر یا 10 زوج) و یک گروه کنترل (20 نفر یا 10 زوج) گمارده شدند. سپس، روی گروه آزمایش بسته زوج درمانی مبتنی بر الگوی EIS (Amini et al., 2021) اجرا شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تاب آوری خانواده McCubbin et al. (1986) و پرسشنامه رضایت زناشویی ENRICH بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی و نسخه 26 نرم افزار SPSS استفاده شد. با توجه به مقدار F و سطح معناداری به دست آمده در متغیر رضایت زناشویی (93/8 = F و 001/0 = P) و تاب آوری خانواده (10/8 = F و 001/0 = P) می توان نتیجه گرفت که متغیر مستقل (زوج درمانی با الگوی EIS) به شکل معناداری باعث تغییر در متغیرهای وابسته (رضایت زناشویی و تاب آوری خانواده) شده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تغییرات ایجاد شده در متغیرهای وابسته ناشی از اجرای زوج درمانی با الگوی EIS بر گروه آزمایش بود. همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که این تأثیرات پایدار بود. بر اساس یافته های موجود می توان نتیجه گیری نمود که زوج درمانی با الگوی EIS بر رضایت زناشویی و تاب آوری خانواده زوجین مؤثر بود. از این رو، پیشنهاد می شود متخصصین از فنون این رویکرد در کار خود بهره مند شوند.

مقدمه: خانواده اولین بافتی است که افراد در آن فکر، احساس و رفتار می کنند، یاد می گیرند و رشد می یابند. نبود رضایت زناشویی یا افزایش تعارضات زناشویی می تواند منجر به پدیده هایی نظیر طلاق شود که عامل فروپاشی بنیادی ترین بخش جامعه یعنی خانواده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی زوج درمانی بر اساس رویکرد واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه بر ارتقای رضایت زناشویی زوجین نظامی شهر همدان انتخاب انجام شد. روش کار: حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه زوجینی که در نیمسال دوم سال 1398 به مرکز مشاوره دبستان زیر نظر نیروی انتظامی در شهر همدان مراجعه کرده بودند؛ تشکیل دادند. نمونه های این پژوهش، 30 نفر از جامعه مذکور بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند و به روش تصادفی ساده، در دو گروه آزمایش (15نفر) و کنترل (15نفر) گماشته شدند و به پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (فوروز و السون، 1993) پاسخ دادند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه به صورت هفته ای 1 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش واقعیت درمانی قرار گرفت و گروه کنترل در این مدت مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS-23 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که زوج درمانی بر اساس رویکرد واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر رضایت زناشویی زوجین نظامی تاثیر دارد (01/0> P).

هدف: هدف این پژوهش تعیین اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر کاهش تعارضات و دلزدگی زناشویی در زوجین بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری دو ماهه و جامعه آماری زوج های مراجعه کننده به مرکز مشاوره مهرآور شهر تهران در بازه زمانی تیر و مرداد 1397 بودند. از بین داوطلبان پس از غربالگری با پرسشنامه تعارضات زناشویی تجدید نظر شده ثنایی ذاکر (1379) و دلزدگی زناشویی پاینز (1996) 20 زوج انتخاب و به صورت تصادف 10 زوج در گروه آزمایش و 10 زوج در گروه گواه کاربندی شده اند. زوج های گروه آزمایش بسته درمانی دوبا، گراهام، بریتزمن و میناترا (2009) را در 6 جلسه 60 دقیقه ای یک بار در هفته به صورت گروهی دریافت و افراد گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. داده ها با استفاده از طرح تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج در سطح معناداری 05/0>P، حاکی از تأثیر مداخله زوج درمانی بر اساس نظریه انتخاب بر تعارض زناشویی (61/3 F=) و دلزدگی زناشویی (31/4 F=) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: با توجه به اینکه میزان صمیمیت به شکل گسترده ای بر کیفیت روابط زناشویی زوج ها اثرگذار است، مداخله غنی سازی زندگی زناشویی بر اساس نظریه انتخاب با اصلاح و افزایش تعامل ها بین زوج ها باعث افزایش صمیمیت و بهبود کیفیت روابط زناشویی آن ها می شود. از این رو توصیه می شود زوج درمانگران از این روش درمانی استفاده کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی سیستمی تلفیقی بر کاهش اضطراب صمیمیت زوج ها صورت گرفته است. نمونه شامل 30 زوج داوطلب شرکت در مطالعه بود، که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جای گرفتند.هر سه گروه به مقیاس سازگاری زناشویی (DAS) به عنوان پیش آزمون جهت غربال گری، و مقیاس ترس از صمیمیت (FIS) به عنوان پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری پاسخ دادند و نتایج آن با استفاده از تحلیل واریانس کرت های تقسیم شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. هم چنین برای تعیین تفاوت بین میانگین ها از آزمون تعقیبی بوون فرونی استفاده شد. نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین تاثیر هر دو روش زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی سیستمی تلفیقی بر کاهش اضطراب صمیمیت در مقایسه با گروه کنترل بود؛ اما بین این دو روش درمانی تفاوت معناداری یافت نشد. هم چنین نتایج نشان دهنده پایدار بودن اثر درمان بعد از گذشت 3 ماه بود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر واقعیت درمانی نوین گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب بر اضطراب اجتماعی دانشجویان بود. بدین منظور از طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل استفاده شد. تعداد 40 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با توجه به سطوح بالای اضطراب و ملاک های ورود و خروج، انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش، 11 جلسه واقعیت درمانی گروهی (90 دقیقه ای- هفته ای یک جلسه) دریافت کرد. تمرکز بر جنبه های مختلف اضطراب اجتماعی و توانبخشی این افراد برای بهبود موقعیت شان بود (توضیح رفتارهای اضطرابی به عنوان یک انتخاب درونی، توضیح مسوولانه بودن و واقع گرا بودن در خصوص رفتار کارآمد و افزایش مسوولیت پذیری در قبال انتخاب رفتارها). اما گروه کنترل هیچ نوع درمانی دریافت نکرد. هر دو گروه پیش و پس از درمان و همچنین 3 ماه بعد از اتمام دوره ی درمان، مقیاس اضطراب اجتماعی (SPIN) را تکمیل کردند. داده ها با آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که واقعیت درمانی گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب موجب کاهش اضطراب در دانشجویان گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل شده است. بر اساس یافته های این پژوهش می توان از واقعیت درمانی گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب، برای کاهش اضطراب اجتماعی در مبتلایان به این اختلال استفاده نمود.